Wczesną wiosną samice zapłodnione poprzedniego roku przystępują do budowy gniazda. W tym celu wykorzystują masę papierową, wytworzoną przez nie z cząsteczek próchniejącego drewna i śliny. Wewnątrz gniazda samica buduje plastry ze skierowanymi ku dołowi otworami komórek. Rozmiary gniazd sięgają czasem 50 cm długości i wysokości. Po uformowaniu kilku pierwszych komórek plastra samica składa do nich jaja.

Z jaj lęgną się larwy, które karmione przez matkę (sokami roślin i zwierząt, głównie owadów), szybko dorastają i zmieniają się w robotnice. Od tej pory samica zajmuje się składaniem jaj, a robotnice zajmują się obroną gniazda, jego rozbudową, karmieniem larw i utrzymaniem odpowiedniej temperatury.

Szerszenie nadgryzają dojrzałe owoce i uszkadzają młode drzewka, powodując w ten sposób szkody w sadach.Długość ciała królowej (samica) 25–35 mm, samca 21–23 mm, a robotnicy 17–24 mm. Ubarwienie zmienne, zależne od regionu. Forma typowa dla obszaru Polski ma tułów czarny w rude plamy,odwłok żółty w czarne pasy.